توانبخشی با ترامپولین

چکیده

ضعف عضلانی متداول ترین عارضه‌ی بیمارانی است که مجبور هستند مدتی در بستر باشند. همچنین در برخی بیماران، همچون بیماران سندروم داون ، دیستروفی، ضعف و سستی عضلات دیده می شود. این ضعف در عضلات موجب کاهش عملکرد در فعالت‌های بدنی بیمار خواهد شد. همچنین اگر بیمار در سن رشد باشد، موجب کاهش رشد او می‌شود. بنابر مطالعات علمی انجام شده، هشت هفته تمرین ترامپولین موجب بهبود توان عضلانی و کنترل حرکتی، افزایش تعادل و بهبود گردش خون بیماران مبتلا به سستی عضلات می‌گردد. یافته‌های علمی نشان می‌دهد تمرینات در توانبخشی بیمار با ترامپولین اگر توانجو که قادر به حفظ تعادل روی این وسیله‌ی ورزشی نیستند نیز مفید است و به افزایش تعادل آن‌ها کمک می‌کند. اما باید به ایمنی بیمار در حین تمرینات توان بخشی توجه داشت. 

در این راستا می‌توان از ترامپولین حفاظ دار جهت توانبخشی بیمار استفاده کرد. از سوی دیگر ترامپولین علاوه بر جنبه‌ی ورزشی، یک تفریح شاد و افزایش نشاط را به همراه دارد که موجب ترغیب بیمار به استفاده از این وسیله‌ی ورزشی می‌شود. به منظور توانبخشی بیماران سندروم داون و دیگر بیماران می‌توانید از ترامپولین مکسول استفاده کنید.

سندروم داون

سندروم داون یکی از رایج ترین اختلالات کروموزومی است که در آن جفت کروموزوم شماره 12 دچار تریزومی شده و در نتیجه ،فرد دچار اختلالات رشدی و عصبی-فیزیولوژیکی می گردد، از این رو مشارکت در فعالیت بدنی متوسط تا شدید در این بیماران بسیار پایین تر از همسالان سالم آنهاست. مبتلایان سندروم داون تفاوت‌هایی با دیگران دارند، بخشی از این تفاوت ها مربوط به خصوصیات ظاهری و بخشی دیگر مربوط به ویژگی های ذهنی می گردد. این گروه از کودکان مراحل رشد ذهنی و جسمی را نسبت به دیگر افراد با تأخیر سپری می کنند و نسبت به همسالان خود نشستن، راه رفتن، صحبت کردن، بازی کردن و فعالیت های دیگر را دیرتر می آموزند.

سندروم داون با بیش از 43 عارضه همراه است. تحقیقات مختلف نشان داده‌اند که شلی عضلانی و ضعف در عملکرد عضلانی از متداول ترین عوارض سندروم داون هستند. عملکرد عضلانی نیز یک توانایی پایه است که نقش بسیار مهمی در اجرای فعالیتهای روزمره و سلامت کلی این افراد دارد و ضعف عضلانی به کاهش کیفیت زندگی، نیاز به خدمات مراقبتی و در نهایت نیاز به مراقبت های طولانی مدت و دایمی منجر می شود.

همچنین این ضعف عضلانی موجب کاهش تحرک، چاقی و ایجاد مشکلاتی در اجرای کارهای روزانه و کاهش کیفیت زندگی در این افراد می شود. از همین رو تعادل یکی از فاکتورهای مهم آمادگی جسمانی است که به صورت تعادل پویا و ایستا مورد بررسی قرار می گیرد. کنترل قامتی توانایی نگهداری توازن در یک میدان جاذبه از طریق تداوم یا بازگشت به مرکز ثقل بدن است که خارج از تکیه گاهش قرار گرفته است. محققین بر این اعتقادند افراد مبتلا به سندروم داون یک تأخیر مهم در توسعه‌ی مهارت های حرکتی و تعادل دارند، که در طول کودکی و بزرگسالی مشهود است. شما می توانید نمونه ای از توان درمانی اتیسم بر روی ترامپولین را در ویدیوی زیر مشاهده کنید.

در مقایسه با جمعیت کلی و دیگر افراد معلول ذهنی، افراد با سندروم داون در میزان تعادل در مرتبه پایین تری هستند. تعیین و به کارگیری شیوه های ایمن، مناسب و کم هزینه جهت ارزیابی و درمان پارامترهای مربوط به افتادن در مبتلایان سندروم داون ضروری است. استفاده از تمرین بدنی به عنوان یک وسیله ارزان قیمت، قابل دسترس، غیر تهاجمی و کم خطر در حفظ سلامتی و تحرک و حفظ یا بازیابی تعادل و پیشگیری از افتادن امری پذیرفته و توصیه شده است.

تاثیر تمرین ترامپولین بر سندروم داون

در این زمینه مطالعاتی زیادی انجام شده است، به عنوان مثال هشت هفته (سه جلسه در هفته و هر جلسه 213 دقیقه) تمریناتی نظیر تاب بازی، پریدن روی ترامپولین، چرخیدن کودک به دور خود، چرخیدن کودک حول مربی و … موجب بهبود زمان واکنش، تعادل پویا و تعادل ایستا در کودکان دارای اختلال رشدی حرکتی می‌گردد. 22 جلسه 54 دقیقه ای تمرینات ثبات مرکزی موجب بهبود تعادل کودکان مبتلا به سندروم داون می‌شود. 2 هفته (سه جلسه در هفته) تمرینات مقاومتی پیش رونده موجب افزایش معنی دار تعادل کودکان مبتلا به سندروم داون می‌شود.

نتایج مطالعات علمی

همچنین مطالعات نشان داده ترکیبی از تمرینات قدرتی، استقامتی، تعادلی و هوازی موجب بهبود معنی دار عملکرد قلبی بزرگسالان مبتلا به سندروم داون می‌شود؛ ولی هشت یکی از روش های مطرح شده جهت بهبود تعادل و پیشگیری از افتادن، تمرینات ترامپولین است. اگرچه استفاده از ترامپولین در توانبخشی (روش درمانی با استفاده از جست و خیز) به عنوان یک وسیله ارزان قیمت، قابل دسترس، غیرتهاجمی و کم خطر در حفظ سلامتی و تحرک و پیشگیری از افتادن در افراد سندروم داون امری پذیرفته شده است و از آنجا که مشکلات تعادلی و قامتی منجر به کناره گیری افراد مبتلا به سندروم داون از فعالیت های ورزشی و حرکات روزمره زندگی می شود؛ ارائه برنامه های حرکتی برای بهبود این مهارت و کیفیت زندگی این افراد الزامی است. در طی سال های اخیر، علاقمندی به ارزیابی و بهبود کیفیت زندگی بیماران افزایش چشمگیری یافته است و بهبود کیفیت عملکرد روزانه و کیفیت زندگی این افراد به صورت یک هدف درآمده است.

تأثیر این نوع مشکلات بر روی کیفیت زندگی از جمله مسائلی است که باید مورد توجه قرار گیرد. با توجه به وجود عوامل تنش‌زای متعدد در زندگی این بیماران، مشکلات جسمی و ذهنی دراز مدت در زندگی این افراد احتمال کاهش کیفیت زندگی را بیش از پیش مطرح می سازد. بنابراین با توجه به عوامل فوق و اهمیت کیفیت زندگی مبتلایان به سندروم داون با توجه به جامعۀ بالای آنان نسبت به سایر کم توانان ذهنی و اهمیت ورزش های حرکتی در بهبود وضعیت این افراد، از این رو پژوهش حاضر با هدف بررسی  تأثیر هشت هفته تمرینات ترامپولین بر کنترل قامت،  قدرت عضلانی و کیفیت زندگی مردان مبتلا به سندروم داون انجام شد .

نتایج تحقیق نشان داد که هشت هفته تمرینات ترامپولین اثر معناداری در تعادل پویا مبتلایان به سندروم داون دارد. کنترل تعادل نیازمند مشارکت در سه حیطه پردازش اطلاعات به وسیله حواس بینایی، دهلیزی و حس پیکری، یکپارچگی مرکزی در مغز و پاسخ حرکتی است، هرگونه نقصی در سیستم فوق می تواند از عوامل قرار گرفتن فرد در شرایط افتادن است. این کاهش در تعادل در اثر عدم فعالیت کاهش قدرت عضلانی تشدید می شود و مطالعات گزارش کرده اند که فعالیت بدنی می تواند باعث بهبود کنترل قامتی و کاهش زمین خوردن شود.

برخی از مطالعات انجام شده اثر افزایش قدرت را بر سرعت راه رفتن، توانایی دویدن، فعالیت عملکردی، طول گام، ذخیره انرژی و غیره مورد بررسی قرار داده‌اند که در زیر به آنها اشاره می شود، ولی بر اساس بانک های اطلاعاتی در دسترس، تاکنون مطالعه ای یافت نشد که صرفاً اثر تمرینات ترامپولین را بر قدرت عضلانی مورد بررسی قرار دهد.

نتیجه گیری

بر اساس یافته های تحقیق استفاده از تمرینات ترامپولین در فرآیند توانبخشی جسمانی مبتلایان به سندروم داون توصیه می شود. برای مشاوره در خرید ترامپولین مناسب توانبخشی، می‌توانید از مشاوره تخصصی پشتیبانی مکسول استفاده نمایید. با پشتیبانی ما تماس بگیرد و درباره نیاز خود درباره ترامپولین توضیح دهید تا کارشناسان ما شما را راهنمایی کنند.

[مرجع]